Επιστήμη των πολιτών
Καλωσορίσατε στην πλατφόρμα καταγραφής ξενικών ειδών από πολίτες-επιστήμονες!
Μια πρωτοβουλία του Υδροβιολογικού Σταθμού Ρόδου / Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών!
Ως επιστήμη των πολιτών (citizen science) ορίζεται η συμμετοχή των πολιτών στην επιστημονική έρευνα. Η ανάπτυξη της τεχνολογίας και η αυξημένη χρήση του διαδικτύου και των μέσων κοινωνικής δικτύωσης τα τελευταία χρόνια έχει επιτρέψει σε λουόμενους, δύτες και αλιείς, ερασιτέχνες και επαγγελματίες, να εντρυφήσουν στην επιστημονική έρευνα. Η εμπλοκή των πολιτών-επιστημόνων στην παρακολούθηση της βιοποικιλότητας παρέχει πολύτιμα δεδομένα, τα οποία η επιστημονική κοινότητα όλο και πιο συχνά φαίνεται να αξιοποιεί, ειδικά για τη μελέτη των ξενικών ειδών.
Τις τελευταίες δεκαετίες λόγω της παγκοσμιοποίησης (εντατικοποίησης εμπορίου και ανθρώπινων μετακινήσεων) και της κλιματικής αλλαγής (αύξηση θερμοκρασίας θαλάσσιων υδάτων) έχει αυξηθεί ραγδαία ο αριθμός των ξενικών ειδών στη Μεσόγειο. Ξενικό ή αλλόχθονο ονομάζεται ένα είδος που έχει επεκταθεί σε περιοχές εκτός της φυσικής του εξάπλωσης, μέσω ανθρωπογενών δραστηριοτήτων (π.χ. ναυσιπλοΐα, εμπόριο, τουρισμός, εμπόριο κατοικίδιων ζώων). Στη Μεσόγειο υπολογίζεται πως έχουν εισέλθει περίπου 1.000 θαλάσσια ξενικά είδη, εκ των οποίων περισσότερα από 300 έχουν καταγραφεί στην Ελλάδα (ένα μεγάλο ποσοστό αυτών έχει καταγραφεί πρώτη φορά στη Ρόδο). Ορισμένα ξενικά είδη, τα λεγόμενα χωροκατακτητικά έχουν συντριπτικές συνέπειες για την βιοποικιλότητα (θήρευση ή εκτοπισμός αυτόχθονων ειδών, τροποποίηση τροφικού πλέγματος, μετάδοση παράσιτων και ασθενειών), αλλά και για την αλιεία (καταστροφή αλιευτικού εξοπλισμού, μείωση εμπορικού αλιεύματος).
Η Ρόδος, λόγω της ιδιαίτερης θέσης της στο Ν.Α. Αιγαίο, αποτελεί την συχνότερη πύλη εισόδου σε ελληνικά (και ευρωπαϊκά) ύδατα για ξενικά θαλάσσια είδη από την Ερυθρά Θάλασσα και τον Ινδικό Ωκεανό. Το συγκεκριμένο πρόγραμμα προωθεί τη συμμετοχή πολιτών-επιστημόνων στην έρευνα της εξάπλωσης των ξενικών ειδών στις ακτές της Ρόδου και των γύρω νησιών και αποσκοπεί στη συλλογή των πολύτιμων δεδομένων καταγραφής τους. Είναι ευρέως γνωστό πως η έγκαιρη αναφορά της παρουσίας ενός νέου ξενικού είδους μπορεί να συμβάλλει στον περιορισμό των δυσμενών επιπτώσεων της εδραίωσης του.
Διαβάστε τον οδηγό ασφαλούς και ορθής φωτογράφισης θαλάσσιων οργανισμών:
Μεταβείτε στη φόρμα καταγραφής δεδομένων για την παρουσία ξενικών ειδών:
Μεταβείτε στο παράλληλο project μας στην πλατφόρμα iNaturalist:
Η έρευνα αυτή έχει υποστηριχθεί από το έργο «DRESSAGE – Ανάπτυξη των υποδομών, του ανθρώπινου δυναμικού, της θαλάσσιας έρευνας και της καινοτομίας του Ελληνικού Κέντρου Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) στην Περιφέρεια Νότιου Αιγαίου» (ΟΠΣ 5045792) που υλοποιείται στο πλαίσιο της Δράσης «Ανάπτυξη των Υποδομών Έρευνας και Καινοτομίας», που χρηματοδοτείται από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία» (ΕΣΠΑ 2014-2020) και συγχρηματοδοτείται από την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης).